Πόνοι στα κάτω άκρα φαίνεται ότι εμφανίζονται σε όλα τα παιδιά σε κάποια φάση της ανάπτυξής τους. Συνήθως ονομάζονται άλγη (πόνοι) ανάπτυξης αν και η αύξηση - μεγάλωμα του σώματος δεν είναι ανώδυνη. Τους ονομάζουμε καλοήθεις πόνους γιατί δεν δημιουργούν προβλήματα μακροπρόθεσμα αν και μερικές φορές ο πόνος είναι ανησυχητικός και ενοχλητικός.
Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι: Το πρώτο φαίνεται να εμφανίζεται σε παιδιά που είναι πολύ δραστήρια και πονάνε κατά τις βραδυνές ώρες, ύστερα από πολύ παιχνίδι. Το δεύτερο εμφανίζεται στη μέση της νύκτας όπου το παιδί ξυπνάει και κλαίει από τον πόνο και συνήθως τον εντοπίζει στο ισχίο, το πόδι ή το γόνατο.
ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΟΥΣ ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ ΠΟΝΟΥΣ?
Κανένας δεν ξέρει ακριβώς, αλλά είναι σίγουρο ότι είναι τελείως αθώοι. Οι πόνοι που εμφανίζονται μετά από άσκηση είναι πιθανότατα ένας τρόπος για να προστατεύσει το σώμα τα ανώριμα κόκκαλα από βλάβες λόγω παρατεταμένης χρήσης (καταπόνησης). Η διαφορά με τους ενήλικες είναι ότι τα παιδιά έχουν οστεοχόνδρινες πλάκες σε πολλά μέρη του σώματος και είναι υπεύθυνα για την αύξηση. Επειδή αυτές είναι πιο αδύναμες από τα ώριμα κόκκαλα, φαίνεται να υπάρχει κάποιο σημείο πέρα από το οποίο η συνεχής καταπόνηση θα προκαλέσει βλάβες. Το σώμα προστατεύει από τη ζημιά μέσω του πόνου. Στη φάση της γρήγορης ανάπτυξης αυτά τα οστά είναι πιο αδύνατα, γι' αυτό και λέγονται πόνοι ανάπτυξης.
Οι πόνοι που εμφανίζονται στη μέση της νύκτας είναι πιο ανησυχητικοί γιατί φαίνεται να είναι πολύ δυνατοί αλλά στην ουσία είναι απλά κράμπες και όλοι ξέρουμε πόσο πονάνε! Η αρτηριακή πίεση πέφτει σημαντικά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Κράμπες εμφανίζονται όταν οι μύες δεν παίρνουν αρκετό αίμα. Η αρτηριακή πίεση πέφτει σημαντικά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αν το παιδί έπαιζε πολύ όλη την ημέρα, οι μύες που δούλευαν πολύ έχουν πρηστεί λίγο. Οι μύες καλύπτονται από ένα σκληρό κάλυμμα το οποίο δεν τους αφήνει να φουσκώνουν και έτσι αυξάνεται η πίεση στους μυς. Αυτό σημαίνει ότι η πίεση δεν είναι αρκετή για να σπρώξει το αίμα προς το μυ, ειδικά όταν φυσιολογικά πέφτει στη διάρκεια του ύπνου. Μερικές φορές η κυκλοφορία του αίματος ελαττώνεται γιατί το παιδί κοιμάται με τα πόδια διπλωμένα κάτω από το σώμα.
ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΝΟΥΣ
Δεν υπάρχουν μαγικές θεραπείες. Οι πόνοι εμφανίζονται σαν μηχανισμός προστασίας και αν το παιδί μειώσει τις δραστηριότητές του, θα ελαχιστοποιηθούν. Αυτό ποικίλλει ανάλογα με το ρυθμό και βαθμό ανάπτυξης. Θυμηθείτε ότι ο πόνος προστατεύει το παιδί και τα παυσίπονα μπορεί να οδηγήσουν στο παιδί να πάθει μεγαλύτερη ζημιά.
Οι νυχτερινές κράμπες είναι καλύτερο να αντιμετωπιστούν με ήπιο μασάζ και επιβεβαίωση ότι δεν είναι κάτι σοβαρό. Ο πόνος συνήθως εξαφανίζεται πριν προλάβουν να δράσουν τα παυσίπονα (αυτά θέλουν τουλάχιστο μισή ώρα). Το να δώσουμε παυσίπονα πριν τον ύπνο δεν βοηθάει γιατί κανένα παυσίπονο δεν είναι αποτελεσματικό για κράμπες. Σε κάθε περίπτωση ο πόνος ανεβάζει την αρτηριακή πίεση και αυτό και μόνο εξαφανίζει την κράμπα γρήγορα. Πριν κοιμηθούμε μπορούμε να ελέγξουμε το παιδί και να του ξεδιπλώσουμε τα πόδια για να μειώσουμε την συχνότητα των επεισοδίων. Τελικά οι πόνοι εξαφανίζονται στην ηλικία 9 με 10 ετών.
ΜΠΟΡΕΙ ΟΙ ΠΟΝΟΙ ΣΤΑ ΠΟΔΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΣΟΒΑΡΟΙ?
ΝΑΙ. Πόνος που επιμένει μέρα και νύχτα ή χωλότητα πρέπει να ερευνηθούν παραπέρα. Ακτινογραφία ισχίων μπορεί να να αποκλείσει σπάνιες παθήσεις όπως επιφυσιολίσθηση και νόσο Perthe's. Αυτά μπορεί να τα υποψιαστεί ο Παιδίατρος αν παρατηρήσει ανώμαλη κινητικότητα στα ισχία. Πόνος στο γόνατο μπορεί να προέρχεται από πρόβλημα στο ισχίο. Εντοπισμένος πόνος και οίδημα πρέπει πάντα να διερευνάται.
Αυτά τα προβλήματα έχουν σήμερα αποκλειστεί. Το παιδί πάσχει απλά από καλοήθεις πόνους, αλλά αν τα χαρακτηριστικά του πόνου αλλάξουν στο μέλλον θα πρέπει να μας ξαναεπισκεφθείτε.